بورژوازی

بورژوازی (به فرانسوي : Bourgeoisie) یکی از دسته‌بندی‌های مورد استفاده در تحلیل جوامع بشری است. این واژه به دستهٔ بالاتر یا مرفه و سرمايه دار اطلاق می‌شود. این دسته قدرت خود را از استخدام، آموزش و ثروت به دست می‌آورند و نه از اشراف زادگي. دسته بالاتر از طبقه پرولتاريا قرار می‌گیرد. در جامعه سرمايه داري این واژه معمولاً به دسته‌های قانون گذار و مالك اطلاق می‌شود.

خرده بورژوازي طبقه‌ایست پایین‌تر از بورژوازی، ولی بالاتر از پرولتاريا.

نظریه‌های مارکس طبقه اجتماعی بورژوازی را بعنوان صاحبان امکانات تولید (مانند کارخانه، ماشین‌آلات و ابزار) در یک اجتماع سرمایه‌داری معرفی می‌کند. این طبقهٔ اجتماعی از راه استخدام کارگران برای بکار درآوردن سرمایه خود باعث کسب درآمد برای خودشان می‌شوند. در دست داشتن امکانات تولید به بورژواها این اجازه را می‌دهد که تعداد زیادی کارگر را در ازای مزد استخدام و از دسترنج کار آنها بهره و سوءاستفاده ببرند و این کارگران برای کسب درآمد چاره‌ای جز فروختن کار خود به سرمایه‌دار ندارند. از دیدگاه مارکسیزم، دو طبقهٔ پرولتاریا و بورژوازی بصورت مستقیم و دائم درگیر جدال طبقاتي هستند که در آن سرمایه‌داران درصدد سوء استفاده از کارگران هستند و در موضع مخالف، کارگران در برابر سوء استفاده مقاومت می‌کنند. این سوءاستفاده از کارگران بدین شرح است: کارگران که بصورت مستقل دارای امکانات تولید نیستند و برای بدست آوردن درآمد به استخدام سرمایه‌دار در می‌آیند. آنها برای سرمایه‌دار مشغول به تولید کالا و یا خدمات می‌شوند و سرمایه‌دار صاحب این کالا و یا خدمات می‌شود. سرمایه‌دار این اقلام را در برابر پول می‌فروشد و از آن پول مزد کارگران، هزینهٔ تولید و سود (مازاد تولید) بدست می‌آورد. بدین صورت سرمایه‌دار می‌تواند بدون کار و یا با کار کمتر از مازاد تولید کارگران سود بدست آورد. در نظریه‌های مارکسیستی، ثروت فقط از طریق کار بوجود می‌آید و از این رو، اگر کسی بدون کار کردن ثروت بدست بیاورد، این ثروت را به قیمت سوء استفاده از کار دیگران ایجاد کرده ‌است.

با قلم پروفسور دكتر محرم سعيدي